Υπερηφαίστειο «κρύβεται» κάτω από τον Ειρηνικό

Ερευνητές μελετούν συγκρούσεις και κινήσεις πετρωμάτων 3.000 χλμ. κάτω από τον πυθμένα του ωκεανού.



Ενα υπερηφαίστειο που σχηματίζεται με αργό ρυθμό κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό μπορεί να
εκραγεί και να εξαφανίσει κάθε ίχνος ζωής. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανόν να συμβεί τα επόμενα 100 ή 200 εκατομμύρια χρόνια, υποστηρίζουν οι επιστήμονες που μελέτησαν τις συνθήκες δημιουργίας του.

Μία ομάδα ειδικών από το Πανεπιστήμιο της Γιούτας, στις ΗΠΑ, ανέφερε ότι δύο ή περισσότεροι όγκοι από πετρώματα συγκρούονται μεταξύ τους καθώς κινούνται σε βάθος περίπου 3.000 χιλιομέτρων κάτω από τον πυθμένα του ωκεανού, στον μανδύα της Γης. Αυτή η διαδικασία, που εκτυλίσσεται σε τόσο μεγάλο βάθος, δημιουργεί μία ζώνη από μερικώς ρευστά πετρώματα που έχει μήκος όσο η Πολιτεία της Φλόριδας (το μήκος των ακτογραμμών της οποίας ξεπερνά τα 2.170 χιλιόμετρα).

Από αυτή τη γεωλογική διεργασία οι ερευνητές θεωρούν ότι μπορεί να προκληθούν στο απώτερο μέλλον δύο ειδών εκρήξεις. Είτε μία σαν εκείνη που «έδωσε» πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια η καλδέρα στο Γεέλοουστοουν, στο Γουαϊόμινγκ των ΗΠΑ, με αποτέλεσμα να καλυφθεί η Βόρεια Αμερική με ηφαιστειακή στάχτη, είτε μία τεράστια έκρηξη που θα απελευθερώσει βασαλτική λάβα.
Εκρήξεις σαν την τελευταία συνέβησαν στην Αμερική πριν από 15 εκατομμύρια χρόνια, την Ινδία πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια και στον Ειρηνικό πριν από 199 εκατομμύρια χρόνια. Η έκρηξη στον Ειρηνικό πιστεύεται ότι προκάλεσε απώλεια οξυγόνου στις θάλασσες και μαζικό αφανισμό ειδών.
Ο σχηματισμός του υπερηφαιστείου κάτω από τον ωκεανό ανακαλύφθηκε όταν ο Μάικλ Θορν, καθηγητής Γεωλογίας και Γεωφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Γιούτας, ανέλυσε με τους συναδέλφους του σεισμικά κύματα. Τα κύματα αυτά δημιουργούν εικόνες του εσωτερικού της Γης, όπως κάνουν οι ακτίνες Χ με το ανθρώπινο σώμα. «Αυτό που φαίνεται ότι καταγράψαμε είναι η αρχή μιας καταστροφικής έκρηξης που αν ποτέ συμβεί θα προκαλέσει τεράστια καταστροφή στον πλανήτη», δήλωσε ο δρ Θορν.

Ο ίδιος και οι συνεργάτες του ανίχνευσαν την κίνηση των πετρωμάτων αξιοποιώντας δεδομένα από 51 σεισμούς που έγιναν βαθιά στο εσωτερικό της Γης. Οι επιστήμονες έλαβαν τα δεδομένα από εκατοντάδες σεισμόμετρα σε όλο τον κόσμο τα οποία ανίχνευσαν τους σεισμούς που έγιναν σε βάθος μεγαλύτερο από 100 χιλιόμετρα. Η ανάλυση των σεισμικών κυμάτων έδωσε πληροφορίες για τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των πετρωμάτων. Στη συνέχεια, με υπολογιστικά μοντέλα προσδιόρισαν το μέγεθος και το σχήμα των δύο σωρών πετρωμάτων και στις παρυφές τους ανίχνευσαν την ύπαρξη ποσοτήτων από ημίρρευστα πετρώματα.

Κατά τους υπολογισμούς των ειδικών, όταν οι ποσότητες των ημίρρευστων πετρωμάτων αρχίσουν να συνενώνονται τότε θα ξεκινήσουν τα πρώτα στάδια της μεγάλης έκρηξης. Η διαδικασία αυτή όμως είναι ιδιαίτερα αργή. Τις πρώτες ενδείξεις για την κίνηση του τεράστιου όγκου πετρωμάτων κάτω από τον Ειρηνικό είχαν επιστήμονες από τη δεκαετία του 1990. Ωστόσο ο δρ Θορν λέει ότι «η έρευνά μας ίσως είναι η πρώτη που αποδεικνύει με σεισμολογικά στοιχεία ότι τα πετρώματα κινούνται».
Τα πετρώματα βρίσκονται στο βάθος του μανδύα της Γης, πάνω από των εξωτερικό πυρήνα. Ο δρ Θορν και οι συνεργάτες του λένε ότι η έκτασή τους απλώνεται από την Αυστραλία έως τη Νότια Αμερική. Ωστόσο ο σκληρός πυρήνας των πετρωμάτων είναι εκείνος που έχει μέγεθος όσο η Φλόριδα των ΗΠΑ.



Στέφανος Κρίκκης


ΠΗΓΗ