Η εποχή των παγετώνων αναβάλλεται...

Οι συνέπειες της υπερθέρμανσης είναι, όπως αποδεικνύεται, συχνά απρόσμενες και ενίοτε... σωτήριες, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Το κύμα ψύχους που πάγωσε την Ευρώπη τις προηγούμενες εβδομάδες αποδίδεται από ερευνητές στο λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου.


Το διοξείδιο του άνθρακα, από την άλλη πλευρά, φαίνεται ότι θα μας κρατήσει στα ζεστά για πολλές ακόμη χιλιάδες χρόνια. Μια ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής έναν Έλληνα καθηγητή, ανακάλυψε ότι η επόμενη εποχή των παγετώνων κανονικά θα ξεκινούσε ανά πάσα στιγμή από σήμερα και μέσα στα επόμενα 1.500 χρόνια, αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί εξαιτίας της υψηλής ατμοσφαιρικής συγκέντρωσης CO2. Το ότι τη γλιτώσαμε δεν σημαίνει βεβαίως ότι όλα είναι ρόδινα ούτε ότι θα πρέπει να «καμαρώνουμε» για τα επίπεδα αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρά μας.

Όταν μιλάμε συνεχώς για το λιώσιμο των πάγων το να σκεφτόμαστε τις εποχές των παγετώνων ακούγεται μάλλον σαν να ανήκει, αν όχι στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, τουλάχιστον σε αυτή των ταινιών κινουμένων σχεδίων. Τα πράγματα δεν είναι όμως τόσο απλά, κυρίως όταν πρόκειται για το κλίμα της Γης, ένα από τα πιο πολύπλοκα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η επιστήμη.


Στη Γη αρέσουν τα «λευκά»

Παγωμένες περίοδοι εναλλάσσονται με θερμότερες εδώ και περίπου τρία εκατομμύρια χρόνια στον πλανήτη. Αντίθετα μάλιστα με ό,τι θα φανταζόταν ίσως κανείς, η Γη έχει περάσει πολύ μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξής της σκεπασμένη από πάγους παρά «γυμνή». Αυτό είναι κάτι που οι επιστήμονες πλέον γνωρίζουν σε γενικές γραμμές. Εκείνο το οποίο δεν γνωρίζουν επακριβώς είναι το πότε και το γιατί ξεκινά και τελειώνει η καθεμιά από αυτές τις παγωμένες περιόδους.

Η τελευταία παγετώδης περίοδος έληξε πριν από περίπου 12.000 χρόνια. Από τότε ζούμε σε μια θερμή, μεσοπαγετώδη περίοδο, όπως την ονομάζουν οι επιστήμονες. Αυτή η θερμή - και άκρως ευνοϊκή για την ευημερία μας - ανάπαυλα αναμένεται όμως ότι κάποτε θα τελειώσει. Ο προσδιορισμός αυτού του «κάποτε» είναι κάτι που απασχολεί τους ειδικούς εδώ και καιρό.

Υπολογίζοντας, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ότι η τελευταία αντίστοιχη περίοδος που είχε προηγηθεί του Ολόκαινου είχε διαρκέσει 10.000 χρόνια, αμερικανοί επιστήμονες είχαν θεωρήσει ότι η επόμενη εποχή των παγετώνων βρισκόταν προ των πυλών - είχαν μάλιστα ζητήσει από τον πρόεδρο Νίξον να λάβει μέτρα. Ευτυχώς για εμάς άλλες μελέτες μετατόπισαν αυτό το ενδεχόμενο στο απώτερο μέλλον - σε τουλάχιστον 50.000 χρόνια. Αιτία για αυτή την αναβολή ήταν ένας παραμελημένος παράγοντας, η ατμοσφαιρική συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα.